یادداشت مهندس ثمره هاشمی/ اوکراین و مواضع جمهوری اسلامی ایران

دولت بهار/ مهندس سید مجتبی ثمره هاشمی: از اصول ثابت انقلاب اسلامی، عدالتخواهی، مقابله با ستمگران و متجاوزان و دفاع از مظلومان در هر نقطه از جهان است. سوال این است که آیا مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال تجاوز روسیه به اوکراین، با اصول مورد اشاره همسو و هماهنگ است؟

دولت روسیه به بهانه دفاع از روس تبارهای مقیم دو استان غربی اوکراین و به دلایل دیگری که در پایان این نوشته آمده است از مدتها قبل دچار وسوسه اشغال این سرزمین یا بخشی از آن شده بود. این کشور با اشغال بندر کریمه، مقدمات لازم برای یک لشگرکشی عظیم و تجاوز گسترده به اوکراین با بیش از40 میلیون نفر جمعیت و 600 هزار کیلومتر مربع وسعت را فراهم آورد، سرزمینی که در آن بخش مهمی از غلات مصرفی دنیا تولید می شود.

روسیه در این حمله بخش مهمی از شرق اکراین را اشغال کرده ، پایگاه های نظامی، مراکز صنعتی و بعضی از شهرها را هدف بمباران های گسترده قرار داده و در سراسر اوکراین جو وحشت را حاکم ساخته است.

بر اثر این تجاوز، طی مدت کوتاهی، هزاران انسان در اوکراین کشته و مجروح و بیش از دو میلیون نفر نیز از وطن خود آواره شده اند، بعید نیست که روسیه تصرف تمام بخش شرقی اوکراین را در دستور کار خود قرار داده باشد.

در این میان موضع شاخص ایران، رای ممتنع به قطعنامه مجمع عمومی در محکومیت تجاوز به اوکراین بوده است. در پیوست این رای آمده است که باید به دغدغه های امنیتی روسیه توجه شود.

اگر استدلال نماینده ایران در سازمان ملل که علی القاعده مواضع دولت را اعلام می کند، ملاک و معیار باشد، هر متجاوز و اشغالگری می تواند با همین ملاک، کار خود را مشروع جلوه دهد. امروز سعودی ها هم می توانند، با همین استدلال تجاوز به یمن را مشروع بدانند و چینی ها هم، سرزمین تایوان را به بهانه تهدید امنیتی برای خود، به تصرف در آورند و ... . به همین ترتیب، تجاوزات آمریکا به عراق و افغانستان هم قابل توجیه خواهد شد.

نکته جالب و البته تاسف آور آن است که پس از رای ممتنع نماینده ایران در مجمع عمومی سازمان ملل، روسیه در شورای امنیت حوثی ها را که از نیروهای اصلی مبارزه با اشغالگری سعودی ها در یمن هستند، تروریست خواند و علیه آنها رای داد!

مواضع روسیه و اقدامات امروز او به عنوان وارث شوروی سابق، قابل توجه است.

موارد زیر از جمله این اقدامات است:

➖ تا قبل از تصویب برجام، تقریبا به همه قطعنامه های سازمان ملل علیه ایران، رای مثبت داده است.

➖ در دوران جنگ سوریه، رسماً خود را دوست رژیم صهیونیستی اعلام و در قبال حملات این رژیم به پایگاه های نظامی سوریه و ایران هیچ واکنشی نشان نداده و بلکه تلویحاً یا تصریحاً مانع از مقابله به مثل سوریها و ایرانی ها شده است.

➖ قرارداد خرید موشک های اس 300 را یکجانبه لغو کرده است البته بعد از تحولات و حوادث سیاسی و نظامی در منطقه و با توجه به موشک های پیشرفته اس 400 و ملاحظه پیشرفت های موشکی ایران، قرارداد را تجدید کردند.

➖ سفیر روسیه در ایران اخیراً عکسی را منتشر کرد که وی را در حال ادای احترام به مجسمه گریبایدوف، تنظیم کننده قرارداد ننگین ترکمنچای و امضا کننده آن از طرف روسیه، نشان می دهد. این اقدام سفیر روسیه به نشانه افتخار وی به اشغالگری های روس و تحقیر ملت ایران تفسیر شد.

➖  در جریان سفر اخیرا رئیس جمهور ایران به روسیه، رفتار پوتین به عنوان میزبان، کاملا غیردوستانه و تحقیر آمیز بود.

سوال اساسی این است که آیا مواضع رسمی اعلام شده از طرف ایران و عدم محکومیت صریح تجاوز روسیه به اوکراین، به منزله عدول ایران از مبانی و اصول انقلاب تلقی نمی شود؟ آیا این موضعگیری، با شعار عدالت گستری و ظلم ستیزی مطابقت دارد؟ آیا سکوت در برابر تجاوز و حمایت تلویحی از اقدام تجاوزکارانه روسیه، موجب تحقیر و شرمندگی ملت ایران در میان سایر ملت ها به خصوص مردم اوکراین، آسیای میانه، قفقاز ، منطقه بالکان و مردمی که در جهان طرفدار صلح و عدالت و آزادی هستند، نشده است؟ البته ما کاری به ژست های تبعیض آلود و به ظاهر انسان دوستانه آمریکا و متحدان او نداریم.

آیا این مواضع ضعیف و دون شان ملت ایران، در تاریخ ثبت نمی شود؟ حتی اگر بگوییم ایران در این ماجرا بی طرف فعال می باشد آیا این بی طرفی اقتضا نمی کند که ایران فعالانه در منطقه و در صحنه بین الملل، به دنبال توقف جنگ و برقراری مذاکره جدی بین طرفین بر پایه عدالت، احترام به حق حاکمیت یکدیگر و پرهیز از درگیریهای قومی و نژادی باشد؟

به نظر ضروری است قبل از اینکه خیلی دیر شود مسئولان کشور بر مبنای اصول ثابت انقلاب، یعنی عدالت طلبی، ظلم ستیزی، دفاع از مظلومان و احترام به قانون اساسی، مواضع خود را اصلاح کرده و آن را به صورت شفاف بیان کنند، علیه تجاوز و ستمگری روسها با صراحت موضع گیری نمایند و اجازه ندهند برگ سیاهی در تاریخ سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، به ثبت برسد.

البته اصلاح مواضع به معنای نداشتن تعامل و روابط با روسیه نیست. اما این روابط باید مطابق منافع ملی و مبتنی بر عدالت و احترام باشد. پرواضح است که هرگونه پیمان یا قرادادی با سایر کشورهای جهان، نمی تواند و نباید ناقض اصول اساسی و ارزشهای متعالی الهی و انسانی باشد و شایستگی ها و آمال ملت عزیز ایران را نادیده بگیرد.

ایران تحت هیچ عنوان، نباید تجاوز قدرت های خودخواه را به خاطر برتری نظامی آنان، به رسمیت بشناسد، چنانکه در مورد آمریکا و متحدان او به رسمیت نشناخته و به شدت مخالفت کرده است. ایران باید قویا از هرگونه شائبه ای دال بر شرکت در ظلم ها و اقدامات سیاه رژیم روسیه اجتناب نماید.

بدون تردید، اگر روسیه در تجاوز به اکراین به اهداف خود برسد، به این امر بسنده نخواهد کرد و از یک سو تجاوزات خود را به سایر کشورها سرایت داده و منطقه را با بحران های بیشتر مواجه خواهد ساخت و از سوی دیگر به قدرتهای بزرگ نیز فرصت و بهانه خواهد داد تا دست به اقدامات مشابه بزنند.

در پایان لازم است به بعضی نکات مهم نیز اشاره شود.

➖ آمریکا و اروپا سرمایه گذاری سیاسی – امنیتی و نظامی زیادی در اوکراین داشته اند.

➖ با سکوت و چه بسا تحریک غربی ها، ملی گرایان و اسلاوهای اوکراین با کمک دولت مرکزی در سال های اخیر تعداد زیادی از مردم روس تبار را کشته و آواره کرده اند.

➖ در ماه های اخیر با توجه به ترس از حملات دولت، هزاران نفر از روس تبارها به خصوص ساکنین دو استان هم مرز با روسیه به این کشور فرار کرده اند.

تلاش غرب همواره این بوده است که اوکراین را به یک تهدید جدی علیه روسیه تبدیل کند و همین امر در تحریک روسیه برای حمله به اوکراین نقش مهمی ایفا کرده است.

با همه این اوصاف موضوع تجاوز به اوکراین و اشغال بخشی از این کشور و ادامه جنگ قابل توجیه نیست و خلاف موازین بین المللی و حق حاکمیت ملت هاست. لذا تلاش گسترده برای یافتن راه حل سیاسی، توقف جنگ، رفع تجاوز، ممانعت از درگیری های قومی و عدم دخالت غربی ها در آتش افروزی بیشتر، یک امر ضروری، انسانی و تکلیف بین المللی است.