عقرب و مار سمّی بهتر از کسیاست که بهاسم امر به معروف و نهی از منکر به افراد نیش میزند

سخنانی در باب امر به معروف و نهی از منکر در کلام عارف واصل، مرحوم حاج اسماعیل دولابی را از نظر می گذرانیم.
به گزارش دولت بهار، مرحوم حاج اسماعیل دولابی در سخنانی ابراز داشتند:
ــ در امر به معروف و نهی ازمنکر مواظب باشید با فروعدین، گردن اصولدین را نزنید. احکام شرع، فروعدین است و محبّت و ولایت خدا و اولیائش اصل دین است.
ــ بهگونهای روی عمل بهاحکام فشار نیاورید که افراد را از خدا و دین منزجر سازید و به اصل دینِشان، یعنی محبّت آنها به خدا و اهلبیت علیهمالسّلام، لطمه وارد شود.
ــ در آیهی هفتادویکم سورهی توبه، اوّل ولایت و محبّت بین مؤمنین را و بعد امر بهمعروف و نهی ازمنکر را مطرح میکند. امر و نهی وقتی اثر میکند که محبّت برقرار باشد.
ــ عقرب و مار سمّی بهتر از کسیاست که بهاسم امر بهمعروف و نهی ازمنکر، به افراد نیش میزند و آنها را میآزارد و از خدا و اولیا و دین بیزار میکند.
ــ امر بهمعروف جایی مؤثّر است که طرفِمقابل بهتو مؤمن باشد و تو را قبول داشته و دوست داشته باشد. هرجا قرآن فرمود: مؤمنین را چنین و چنان بکن، مقصود مُؤمِنین بِکَ است، یعنی کسانیکه به تو ایمان دارند.
ــ جوانان این زمان، تحریک را دوست ندارند. نمیخواهد آنها را خیلی امر بهمعروف و نهی از منکر بکنید، آنها فطرتاً در راه هستند. با اخلاق و صفات شایسته و با نیّت خوب و دعای خیر در حقّ آنها کار کنید و آنها را بهسمت کمالات ببرید. آنها را باید با نماز دوست کنید، نه اینکه فقط نمازخوان کنید. کار بعضیها بینماز کردن مردم است. آنها با امر و نهی زیاد و مردمآزاری، جوانها را تارکالصّلاة میکنند، مقدّسمآبها و افراد سختگیر کارها را خرابتر میکنند.
ــ اینکه در احادیث آمدهاست در آخرالزّمان امر به منکر و نهی از معروف میکنند، معنیاش این است که امر بهمعروف و نهی ازمنکر که میکنند، اثر عکس دارد، چون دائم به افراد سیخ میزنند و آنها را از دین بیزار میکنند.
ــ آیا بهزور میشود کسی را مسلمان کرد و مجبور نمود شهادتین بگوید؟ یقینا ایمان بهزور نمیشود. نکند بچّهات را به زور به نماز وادار کنی.
ــ آنقدر که گناه کردی و خدا به تو گفت عیب ندارد و اینقدر که مثلاً نماز صبحت قضا شد و به خودت گفتی عیب ندارد، خوب برای گناهان و خطاهای دیگران هم بگو عیب ندارد و آنها را از خودت نران!
ــ در همین بیعارها اغلب خدا چیز خوبی مثل صفت سخاوت یا مردانگی قرار داده است. لذا میگوییم آنها را از خودتان نرانید.
ــ همانگونه که خدا و اولیائش به خاطر خطای دوستانشان از آنها روی بر نمیگردانند و عنایاتشان را دریغ نمیدارند، شما هم با دوستانتان که از شما کوچکترند، همینطور رفتار کنید. اگر خلافی از آنها سر زد، از آنها روی نگردانید و قطع رابطه نکنید؛ حتّی اگر به این خاطر خسارتی هم به شما وارد شد، خدا ضامن است و جبران میکند.
ــ پدر و مادر مواظب باشند در اثر فشاری که برای عمل به عبادات و احکام به بچّه میآورند، محبّت بچّه به آنها لطمه نخورد. اگر پدر و مادرِ نمازخوان را فرزندشان دوست داشته باشد، خود فرزند نمازخوان میشود، نیاز به فشار آوردن زیاد نیست و اگر از آنها منزجر شود، از دین و عمل به احکام نیز خواهد برید. اگر محبّت بچّه محفوظ ماند، ولو چند روزی در عمل به احکام شرع سستی کند، جای نگرانی نیست، آخرالامر به آغوش دین باز میگردد و با رغبت به احکام مقید میشود. عمل با کُره ( اجبار) و بدون رغبت نه تأثیر سازنده دارد و نه ثواب و اجر. بگذارید فرزندانتان با رغبت به سمت دین و عبادت بیایند.
ــ همانطور که خدا با کارهایش خودش را به بندگانش نشان میدهد، تو هم با اخلاق و عملت خودت را به زیردستانت نشان بده.
ــ به زور افراد را به عبادت و عمل به احکام وادار کردن فایدهای ندارد. این کار مثل این است که از بازار میوههای خوب بخرید و به درخت چنار و نارون بچسبانید. چند روز که گذشت، میوهها میگندد و خشک میشود و میریزد. باید با محبّت و با عمل و نه با زبان، اشخاص را به دین خدا جذب کرد تا خودشان درخت میوه شوند و میوههای احکام و عبادت از درونشان سر برآورد.
* مصباح الهدی
نظرات