آیا بارورسازی ابرها موجب سیل اخیر دبی شده است؟
شبکه‌های اجتماعی عامل بارش‌های شدید دبی را که در ۷۵ سال اخیر بی‌سابقه بودند، بارورسازی ابرها اعلام می‌کنند. این ادعا چقدر حقیقت دارد؟
به گزارش زومیت، بخش‌هایی از منطقه خلیج فارس که ابرشهرهای گرم‌وخشک را در بر گرفته است، اخیرا با باران‌های سیل‌آسا مواجه شده است. دبی در امارات متحده عربی، در طول یک روز شاهد بارانی به اندازه یک سال و نیم بارندگی معمول بود. بارندگی شدید صحنه‌های بی‌سابقه را در سطح منطقه رقم زده است: خودروهایی که در کنار جاده‌ها رها شده‌اند، هواپیماهایی که از روی باندهای سیل‌زده عبور می‌کنند، لغو صدها پرواز در فرودگاه بین‌المللی شلوغ دبی و جان‌باختن دست‌کم ۱۸ نفر در عمان، کشور همسایه.
گزارش‌های خبری و پست‌های شبکه‌های اجتماعی بلافاصله بارورشدن ابرها را عامل سیل‌های شدید اخیر دانستند. فرایند بارورسازی ابرها معمولا شامل پاشیدن ذرات ریز مانند یدید نقره به آسمان است تا به عنوان هسته‌ای برای جمع شدن قطرات آب در کنار هم عمل کنند. این امر موجب تشکیل بلورهای یخ می‌شود و احتمال بارش برف یا باران را افزایش می‌دهد.
اما حقیقت پیچید‌ه‌تر است. هرچند مرکز ملی هواشناسی امارات متحده عربی (NCM) اغلب از روش‌های بارورسازی ابرها برای کاهش مشکلات آبی کشور استفاده می‌کند، مدرکی مبنی‌بر این موضوع وجود ندارد که بارندگی‌های اخیر با بارورسازی ابرها ارتباطی داشته است. درعوض، هواشناسان می‌گویند این رویداد با الگوهای آب‌وهوایی گسترده‌تر مرتبط است.
به‌گفته‌ی کارشناسان، طوفان‌های باران‌زای اخیر در دبی نتیجه‌ی مجموعه‌ای از طوفان‌های تندری بودند که توسط ابرهای طوفان‌زای بزرگ ایجاد می‌شوند. وقتی این توفان‌ها در منطقه وسیعی به‌طور مکرر رخ می‌دهند، می‌توانند به بارش‌های شدید منجر شوند. به‌گفته‌ی کارشناسان، هیچ فناوری‌ای وجود ندارد که بتواند تاثیر شدیدی بر این نوع بارندگی‌ها داشته باشد و اخیرا هیچ عملیاتی برای بارورسازی ابرها در منطقه صورت نگرفته است.
کارشناسان برای رد ادعای ارتباط بارورسازی ابرها با سیل اخیر به دلایل متعدد اشاره می‌کنند؛ ازجمله اینکه حتی براساس خوش‌بینانه‌ترین ارزیابی از بارورسازی ابرها، این عمل می‌تواند سالانه حداکثر ۲۵ درصد بارندگی را افزایش دهد. به عبارت دیگر، بارش‌های اخیر حاشیه‌ی خلیج فارس در هر صورت می‌بارید و اگر بارورسازی ابرها موثر بود، فقط مقداری از بارش را افزایش می‌داد. متخصصان هنوز در مورد اثربخشی بارورسازی ابرها در اقلیم‌های گرم اطمینان ندارند و حتی اگر کارساز باشد، بارورسازی ابرها نمی‌تواند از هوای رقیق باران تولید کند؛ بلکه صرفا قادر است آنچه را که از قبل در آسمان بوده است، افزایش دهد.
در وهله‌ی بعدی، عملیات بارورسازی در امارات عمدتا به دلیل محدودیت‌های ترافیک هوایی، در شرق کشور، دور از مناطق پرجمعیت‌تر مانند دبی انجام می‌شود؛ درنتیجه در زمانی که طوفان‌ها به دبی رسیدند، بعید بود که ذرات بارورساز هنوز فعال بوده باشند. بااینحال، شاید بهترین مدرک برای اینکه ثابت شود بارورسازی ابرها عامل سیل‌ها نبوده، این واقعیت است که سرتاسر منطقه شاهد بارش باران بوده است. عمان هیچ برنامه‌ای برای بارورسازی ابرها ندارد؛ اما بیش از امارات تحت تاثیر سیل قرار گرفته و متحمل تلفات بیشتر نیز شده است.
گرفتن انگشت اشاره به سمت یک فناوری ترسناک، هیجان‌انگیز است؛ اما علت واقعی سیل دبی احتمالا خیلی پیش پاافتاده‌تر است. دبی برای مقابله با بارندگی در چنین سطحی آمادگی ندارد. این شهر در چند دهه‌ی گذشته به سرعت گسترش یافته و به زیرساخت‌های مورد نیاز برای مقابله با سیل مانند زهکش‌های سیلاب که می‌توانند به مقابله با هجوم ناگهانی آب کمک کنند، تقریبا بی‌توجه بوده است. دبی عمدتا شهری بتونی و شیشه‌ای است و فضای سبز ناچیزی برای جذب بارندگی دارد. هر زمان که باران می‌بارد، هرج‌ومرج به‌وقوع می‌پیوندد؛ هرچند اگر منصف باشیم، اکثر شهرها ازجمله در کشور خودمان برای مقابله با بارندگی یک سال در عرض ۱۲ ساعت مشکل دارند.
از نقش تغییرات اقلیمی نیز نباید غافل شد. با گرم‌شدن سیاره، دینامیک پیچیده‌ی هوای منطقه درحال تغییر مداوم است و می‌تواند طوفان‌های شدیدتر را به دنبال داشته باشد. برنامه‌ریزان شهری در سرتاسر جهان درتلاش هستند تا به‌منظور مقابله با سیل‌های ناگهانی و ذخیره‌ی آب بیشتر برای بخش‌های خشک‌تر سال، شهرهای خود را به اصطلاح «اسفنجی‌تر» یا بیش از بیش جاذب آب کنند.
مقام‌های دبی نیز بلافاصله به ادعاها واکنش نشان دادند و نقش بارورسازی ابرها را رد کردند. طبق بیانیه مرکز ملی هواشناسی امارات متحده عربی، یکی از اصول اولیه بارورسازی ابرها این است که باید ابرها را در مراحل اولیه قبل از بارندگی هدف قرار دهید. اگر طوفان رعد و برق شروع شده باشد، برای انجام عمیات بارورسازی دیر است. این سازمان می‌گوید به دلیل حفظ امنیت خلبانان و هواپیماها، بارورسازی ابرها در طول رویدادهای شدید آب‌وهوایی صورت نمی‌گیرد.
موضوع بارورسازی ابرها اغلب در تئوری‌های توطئه مطرح می‌شود. در فوریه امسال، ادعا شد علت دو طوفان بزرگ در کالیفرنیا، برنامه آزمایشی بارور کردن ابرها بوده است. طوفان بخش‌های شمالی ایالت را درنوردید موجب سیل و زمین‌لغزه شد. بااینحال، مقام‌ها خاطرنشان کردند که در طول دو طوفان بزرگ بارورسازی ابرها انجام نشده است و علاوه‌براین بارورکردن ابرها موجب ایجاد طوفان نمی‌شود.
نظرات