ترمز چینی بازار نفت

به گزارش دولت بهار، دنیای اقتصاد نوشت: چین در حال گذار به یک اقتصاد خدماتی‌‌‌‌‌تر با فناوری پیشرفته است که نیاز به مصرف انرژی کمتری دارد. این دگرگونی ممکن است کاهش بلندمدت تقاضای نفت در این کشور و در سطح جهان را به‌دنبال داشته‌باشد. علاوه‌بر این، تلاش‌های پکن برای حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی می‌تواند به تغییرات اساسی در بازارهای انرژی جهانی منجر شود. به‌عبارت ساده، کاهش سرعت اقتصادی چین نه‌تنها می‌تواند کاهش تقاضای نفت را در پی داشته‌باشد، بلکه ممکن است نشانه‌‌‌‌‌ای از تغییرات بلندمدت در الگوی تقاضای انرژی در سطح جهانی نیز باشد. این رخدادها می‌توانند به تحولات قابل‌توجهی در بهای نفت و پویایی بازارهای انرژی جهانی ختم شوند. این نوشته به اختصار مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در کندی سرعت رشد اقتصادی اژدهای زرد و اثر آن بر بازار نفت را بررسی می‌کند.

۱- کاهش فعالیت صنعتی

فعالیت بخش صنعتی چین، یکی از مصرف‌کنندگان عمده نفت‌خام، به دلیل رکود اقتصادی به‌شدت روند نزولی داشته‌است. تولید کارخانه‌‌‌‌‌ها کم شده و این امر تقاضا برای نفت مورد‌استفاده در فرآیندهای تولید، به‌ویژه در بخش پتروشیمی را به حداقل رسانده‌است. این افت در فعالیت‌های صنعتی نه‌تنها پیامدهای داخلی، بلکه به دلیل نقش این اقتصاد قدرتمند به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان کالا، اثرات جهانی داشته‌است. کاهش تولید کالاها، به‌ویژه کالاهای با ارزش‌افزوده بالا، منجر به کاهش تقاضا برای نفت‌خام در فرآیندهای تولید می‌شود و این امر به کاهش کلی مصرف نفت جهانی منجر می‌شود.

۲- کاهش تقاضای مصرف‌کنندگان

رکود اقتصادی همچنین منجر به کاهش چشمگیر در هزینه‌های مصرف‌کنندگان شده‌است. با کاهش درآمد و عدم‌ثبات اقتصادی، مصرف‌کنندگان چینی از خرید کالاها و خدماتی که نیاز به انرژی دارند، مانند حمل‌ونقل و سفر‌ صرف‌نظر می‌کنند. این کاهش در فعالیت مصرف‌کنندگان، مستقیما بر تقاضا برای سوخت‌هایی مانند بنزین و گازوئیل تاثیر گذاشته و به کاهش مصرف نفت دامن می‌زند. کاهش مصرف در کالاهای لوکس و وارداتی، همراه با کاهش استفاده از خودروهای شخصی، به‌ویژه در مناطق شهری که کاهش سرعت اقتصادی بیشتر دیده می‌شود، قابل‌‌‌‌‌توجه است.

۳-  کاهش فعالیت بخش ساخت‌وساز

صنعت ساخت‌وساز در چین که یکی دیگر از مصرف‌کنندگان عمده انرژی است، با رکود بی‌سابقه‌ای مواجه شده‌است. بسیاری از پروژه‌های بزرگ زیرساختی به دلیل مشکلات اقتصادی به تعویق افتاده یا لغو شده‌اند که منجر به کاهش نیاز به فرآیندهای انرژی‌‌‌‌‌بر مانند تولید سیمان، فولاد و عملیات جابه‌جایی ماشین‌آلات سنگین شده‌است. کاهش در فعالیت ساخت‌وساز که نقش کلیدی در رشد اقتصادی چین دارد، نه‌تنها بر مصرف داخلی انرژی بلکه بر تقاضای جهانی برای مواد خام نیز تاثیر منفی داشته‌است. کاهش در فعالیت‌های ساختمانی، افت بیشتر تقاضای نفت‌خام را در پی داشته‌است.

۴-  کاهش واردات نفت

داده‌‌‌‌‌های هفت ماهه اخیر نشان می‌دهند که روند نزولی در واردات نفت‌خام چین به پایین‌ترین سطح خود از زمان قرنطینه‌‌‌‌‌های کووید-۱۹ در سال‌۲۰۲۲ رسیده‌است. این کاهش نه‌تنها به دلیل کاهش فعالیت صنعتی و نیاز مصرف‌کنندگان است، بلکه نشان‌دهنده تلاش‌های استراتژیک چین برای مدیریت بهینه‌‌‌‌‌تر ذخایر انرژی خود نیز هست. واردات نفت‌خام به ۱۰.۹۰‌میلیون بشکه در روز در هفت ماهه اول سال‌۲۰۲۴ کاهش‌یافته که نسبت به رکورد ۱۱.۲۹‌میلیون بشکه در روز در سال‌۲۰۲۳ افت معناداری را نشان می‌دهد. این روند حاکی از آن است که چین ممکن است به اوج واردات نفت خود رسیده و نیاز به نفت‌خام اضافی را محدود کرده‌باشد.

۵-  تغییرات ساختاری در تقاضای نفت

حرکت به سمت وسایل نقلیه الکتریکی (EVs) و توسعه فناوری‌های انرژی پایدار یکی از عوامل مهم در کاهش تقاضای نفت‌خام چین است. فروش وسایل نقلیه الکتریکی و هیبریدی در چین به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش‌یافته و این امر به کاهش تقاضا برای سوخت‌های فسیلی مانند بنزین و گازوئیل منجر شده‌است. در ژوئیه۲۰۲۴، فروش EVs بیش از نیمی از کل فروش خودرو را تشکیل داد که نشان‌دهنده تغییر عمیق در الگوهای مصرف انرژی در چین است. علاوه‌بر این، سیاست‌های دولت چین برای حمایت از تولید و مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر نیز در کاهش تقاضای نفت نقش مهمی ایفا می‌کند.

۶- تاثیر LNG بر تقاضای گازوئیل

تغییر به سمت استفاده از گاز طبیعی مایع (LNG) در بخش حمل‌ونقل چین نیز باعث کاهش تقاضا برای گازوئیل شده‌است. استفاده از LNG به‌عنوان یک‌سوخت جایگزین، به‌ویژه در کامیون‌‌‌‌‌ها و وسایل نقلیه سنگین، به دلیل کاهش قیمت آن نسبت به گازوئیل، با استقبال عمومی مواجه شده‌است. در سال‌۲۰۲۳، حدود ۸‌درصد از تقاضای جاده‌ای برای گازوئیل توسط LNG جایگزین شد و ظاهرا این روند با پذیرش گسترده‌‌‌‌‌تر LNG به‌عنوان یک‌سوخت پاک و اقتصادی‌تر ادامه خواهد یافت.

۷- عوامل محدودکننده واردات آینده

چندین عامل دیگر ممکن است واردات نفت‌خام چین را در آینده محدود کنند. این کشور به اهداف ذخیره‌سازی استراتژیک خود نزدیک شده و نیاز به واردات گسترده‌‌‌‌‌تر کاهش‌یافته‌است، همچنین دولت چین ظرفیت پالایشگاه‌ها را محدود و استفاده از ظرفیت‌های موجود را به حداقل کاهش داده‌است.علاوه‌بر این، تولید نفت داخلی چین به میزان کمی افزایش یافته که این امر نیز واردات نفت را نزولی کرده‌است. این عوامل نشان می‌دهند که واردات نفت‌خام چین ممکن است به اوج خود رسیده باشد و در سال‌های آینده روند کاهشی داشته‌باشد.

به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت‌خام، هرگونه کاهش در واردات نفت چین می‌تواند منجر به عرضه مازاد در بازار جهانی شده و کاهش قیمت‌‌‌‌‌ نفت را به‌دنبال دارد.

این وضعیت با کاهش تولید اوپک و متحدانش که قیمت‌های نفت را به‌رغم کاهش تقاضا بالا نگه داشته، تشدید می‌شود، همچنین تغییرات ساختاری در اقتصاد چین و حرکت به‌سوی انرژی‌های پایدار می‌تواند به دوره‌‌‌‌‌های طولانی کاهش تقاضا برای نفت و بی‌‌‌‌‌ثباتی بیشتر در بازارهای جهانی منجر شود. احتمال ادامه کاهش سرعت اقتصادی چین نگرانی‌هایی در مورد کاهش بلندمدت تقاضای جهانی نفت ایجاد‌کرده‌است. اگر اقتصاد چین نتواند به‌سرعت بهبود یابد، تولیدکنندگان نفت ممکن است مجبور شوند تولید خود را کاهش دهند یا بازارهای جدیدی را برای حفظ درآمدها جست‌وجو کنند. انتقال به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های پاک در چین نیز می‌تواند به‌طور دائمی ساختار بازار جهانی نفت را تغییر و وابستگی به نفت‌خام را کاهش دهد. این تغییرات می‌توانند به تغییرات عمده‌ای در الگوهای مصرف انرژی و تجارت‌جهانی منجر شوند. رکود اقتصادی چین نه‌تنها یک عقبگرد موقت برای بازار جهانی نفت‌خام است، بلکه می‌تواند نشان‌دهنده یک تغییر پارادایم در نحوه مصرف انرژی جهان باشد.

با گسترش تغییرات ساختاری در اقتصاد چین، از جمله رشد وسایل نقلیه با انرژی جدید و استفاده بیشتر از LNG، تقاضا برای نفت‌خام به کاهش ادامه خواهد داد. این امر پیامدهای گسترده‌ای برای بازارهای انرژی جهانی دارد و احتمالا منجر به دوره‌‌‌‌‌های طولانی کاهش تقاضا و نوسانات بیشتر قیمت خواهد شد. به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت در جهان، مسیر اقتصادی چین عامل کلیدی در شکل‌گیری آینده بازار جهانی نفت خواهد بود.