بحران قطعی برق به تابستان ۱۴۰۳ رسید/ از خاموشی صنایع تا شبکه خانگی

به گزارش دولت بهار به نقل از تجارت نیوز، چند سالی است که با فرا رسیدن روزهای گرم سال و افزایش پیک مصرف برق موجی از دغدغه و نگرانی‌های مردم و فعالان صنعتی درباره قطعی برق شکل می‌گیرد.

قطع ناگهانی برق علاوه بر مختل کردن روند عادی زندگی شهروندان، بر سلامت وسایل برقی و از کار افتادن آن هم تاثیر می‌‌گذارد. همچنین به موجب این امر زیانی که کسب‌وکارها را متوجه خود می‌سازد دغدغه بزرگی در سال جاری محسوب می‌شود.

گرچه مسئولان دولت سیزدهم، به‌ویژه در وزارت نیرو و سازمان توانیر بارها بر کاهش خاموشی‌ها در سال جاری تاکید کرده‌اند، اما بسیاری از شهروندان در نقاط مختلف کشور از تجربه قطعی چندساعته منازل و دفاتر کار خود در همین روزهای ابتدایی تیرماه گزارش داده‌اند.

به‌ویژه هشتم تیرماه که زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری بود برق شبکه خانگی در برخی مناطق تهران برای ساعاتی مختل شد. اختلالی که امکان آسیب دیدن لوازم خانگی را هم دوچندان می‌کند.

علت قطعی برق؛ استخراج رمزارز یا نبود سرمایه‌گذاری؟

در حالی‌ که دولت از متغیرهایی مانند خشکسالی، افزایش دمای هوا و استخراج رمزارز به‌ عنوان عوامل قطعی برق یاد می‌کند، مجتبی توانگر، رئیس کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس، بارها با تکذیب تأثیر استخراج رمزارز بر کمبود برق، علت اصلی آن را توقف سرمایه‌گذاری و فرسودگی شبکه توزیع و تولید برشمرده است.

ایمان زارع، کارشناس ارزهای دیجیتال، هم درباره مصرف زیاد ماینرها از برق معتقد است مصرف ماینرها در حدی نیست که موجب خاموشی‌های مکرر برق باشد.

ابراهیم خوش‌گفتار، رئیس هیات‌‌مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق، نیز به دنیای اقتصاد گفته است ناترازی درآمدی یکی از اصلی‌‌ترین مشکلات صنعت برق است.

با این حال به نظر می‌رسد تمام این عوامل تا حدودی بر کمبود و قطعی برق تاثیرگذار باشند.

قطعی برق تبدیل به بحران می‌شود؟

با توجه به تعدد خاموشی‌ها و از کار افتادن بخشی از فرایند تولید صنایع، رفته‌رفته قطعی برق و خاموشی‌ها را باید بحران به حساب آورد. 

شاید تا پیش از این مساله به‌ عنوان ناترازی برق یاد می‌شد، اما با توجه به افت سرمایه‌گذاری، دیگر کمبود برق اصطلاح دقیق‌تری برای شرایط حاکم بر صنعت برق کشور است.

به اعتقاد حمیدرضا صالحی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران، سال گذشته به دلیل اینکه در بخش تولید و توسعه برق منابع کافی وجود نداشت کسری برق شدیدی اتفاق افتاد.

او در مورد کسری برق در سال جاری هم گفت: هرساله معمولاً در مصرف، رشد پنج تا هفت درصدی رخ می‌دهد چنان‌که فرض کنیم صنایع به علت تحریم، رشد ملموسی نداشته‌اند باز هم افزایش پنج درصدی اتفاق می‌افتد. حال پنج درصد 13 هزار مگاوات سال گذشته عددی حدود 13 هزار تا 14 هزار مگاوات کسری در سال جاری است که باید در نظر داشت هزار مگاوات عدد زیادی برای اضافه شدن به کسری است چون زیان‌های بسیاری از جمله آسیب به اشتغال و تعطیلی کارخانه‌ها در پی دارد.

ذبیح‌الله اعظمی‌سارودیی، سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس یازدهم، نیز در گفت‌وگو با مهر با اشاره به خسارت‌هایی که در سال گذشته دامان کشاورزان را گرفته بود تاکید کرد امسال قطعی برق شامل کشاورزان نخواهد شد و کشاورزان نگرانی از این بابت نداشته باشند.

در رابطه با بخش خانگی و صنعتی نیز احمد مرادی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس، پیش‌بینی کرد دولت سالانه 10 هزار مگاوات تولید برق را افزایش می‌دهد تا ظرف چهار سال بتواند آن را به 40 هزار مگاوات برساند. همچنین تلاش می‌شود امسال با مدیریت صحیح، خاموشی و قطعی را بتوان به حداقل رساند.

شاخص‌های صنعت برق در سال 1403

بر اساس آمار ارائه‌شده، میزان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت برق از 6.2 میلیارد دلار در سال ۱۳۹۰ به ۶۰۰ میلیون دلار در سال ۱۴۰۰ رسیده است. 

در پایان سال 1402 هم دولت نه‌تنها پیشرفتی در حوزه رشد و سرمایه‌گذاری نداشته، بلکه در حل چالش‌های فوق نیز ناتوان بوده است. با این حال امید است دولت چهاردهم راهکارهای عملیاتی برای بهبود اوضاع برق بیندیشد.

راهکارهایی برای بهبود کسری برق

با نظر به ناترازی تولید و مصرف برق در کشور دولت باید به راهکارهایی از جمله بهبود اقتصاد صنعت برق، گسترش تولید برق از منابع غیرفسیلی، واقعی شدن نرخ برق، استفاده از کنتورهای هوشمند برای مصرف‌کنندگان، جذب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی، راه‌‌اندازی بورس انرژی واقعی برای بحران کمبود برق توجه داشته باشد.

همچنین با رفع تحریم‌ها که در سال‌های گذشته باعث شده ایران در کشف و استخراج منابع نفتی و گازی، با کشورهای حوزه خلیج فارس عملکرد منفی داشته باشد و منابع موجود را به کشورهایی نظیر کویت یا عربستان واگذار کند، می‌توان به بهبود دسترسی منابع نفتی و گازی رسید.